GIỐNG SẮN BK

GIỐNG SẮN BK

  1. Giống sắn: BK

– Giống sắn BK là giống sắn có nguồn gốc chọn lọc từ quần thể hạt thụ phấn tự do của giống BKA900; có thời gian sinh trưởng trung bình 9-10 tháng, có tỷ lệ tinh bột đạt ngưỡng chấp nhận của các nhà máy 25-27%, giống BK có năng suất cao đạt trên 50 tấn/ha.

– Giống BK là giống sắn đa dụng, có thể vừa sử dụng ăn tươi, vừa sử dụng cho chế biến công nghiệp.

Giống được công nhận chính thức theo quyết định số: 212/QĐ-BNN-TT, ngày 14 tháng 01 năm 2019 của Bộ Nông nghiệp và PTNT

Cơ quan đề nghị công nhận: Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm

Tác giả: ThS. Nguyễn Trọng Hiển; TS. Nguyễn Thiên Lương; Trần Văn Mạnh; ThS. Niê Xuân Hồng; ThS. Phạm Thị Thu Hà; KS. Vũ Thị Vui; TS. Trịnh Văn Mỵ và CTVNN08.

2. Chuẩn bị hom:

Chọn những cây sắn giống khỏe mạnh, không bị nhiễm sâu bệnh, nhặt mắt trên nương nhân giống hoặc nương sắn sản xuất, đã đủ 8 tháng tuổi trở lên. Chọn đoạn giữa thân để chặt hom giống, loại bỏ những cây giống bị khô, bị trầy xước. Dùng dao sắc chặt hom, khi chặt tránh làm dập nát hai đầu hom. Chiều dài hom 15-20 cm, tối thiểu mỗi hom có 4-6 đốt. Để tránh sâu bệnh hại sau trồng, nên xử lý hom giống trước khi trồng bằng cách nhúng vào các hỗn hợp thuốc diệt nấm formadehyt hoặc rải thuốc sử lý đất như Basudin, Carbofuran theo hàng hoặc hốc trước khi đặt hom sắn.

3. Chuẩn bị đất:

Trên đất dốc khi trồng sắn nhất thiết phải trồng các băng cây xanh chống xói mòn như: băng cốt khí, băng cỏ voi, Paspalum…; khoảng cách giữa các băng 8-10 m. Đất trồng sắn phải được dọn sạch tàn dư thực vật như cỏ, thân cây sắn vv… Tốt nhất nên làm đất xong trồng sắn ngay, để đảm bảo độ ẩm đất và tránh rửa trôi đất khi gặp mưa mà ta chưa kịp trồng.

– Đối với đất <15 độ, cày sâu và bừa kỹ để đất tơi xốp, thoáng khí và sạch cỏ dại. Nếu đất bằng thì nên lên luống để thoát nước.

– Đối với đất dốc >15 độ,  không nên cày bừa mà chỉ cần làm cỏ, bổ hốc và trồng sắn trực tiếp theo đường đồng mức, không cần lên luống, làm như vậy sẽ giữ được độ ẩm của đất và tránh xói mòn đất thành rãnh khi mưa.

4. Thời gian trồng:

Ở miền Bắc, một năm chỉ trồng được một vụ vào đầu mùa xuân và thu hoạch vào cuối đông. Tuy nhiên ở từng vùng khác nhau, thời vụ cũng khác nhau:

T- Trung du, miền núi phía Bắc:Sắn trồng từ trung tuần tháng 2 đến đầu tháng 3 (riêng Sơn La trồng vào đầu tháng 4) trước khi trời mưa 5-10 ngày.

5. Phương pháp trồng:

– Trồng đứng ở những nơi đất cát, những nơi có gió mạnh làm cho sắn dễ đổ (đất cát ven biển miền Trung).

– Trồng nghiêng và trồng nằm ở những nơi đất thịt, hàm lượng sét cao. Đặt hom nghiêng 15-30°, lấp kín đất dày 7-10 cm. Chú ý khi đặt hom theo nguyên tắc không được đặt ngược, đặt gốc hom quay về một phía, phần ngọn hom nghiêng theo hướng sườn dốc.

– Mật độ đối với giống BK như sau: (10.000 cây/ha): Hàng cách hàng 1,0 m; cây cách cây 1,0 m.

6. Lượng phân bón cho 1 ha và cách bón:

Cây sắn có khả năng sinh trưởng phát triển tốt trên đất xấu và chua muốn có năng suất cao nhất thiết phải bón phân đủ và cân đối, không được coi nhẹ việc bón phân cho cây sắn.

Lượng phân thích hợp cho đất trồng giống sắn BK là: N:P:K là 60:40:80 tương đương 916 kg NPK tổng hợp + 86kg đạm urê + 115kg Kali.

7. Làm cỏ, chăm sóc và cách bón phân:

– Bón lót (lúc trồng): Toàn bộ phân NPK.

– Bón thúc lần 1: Vào khoảng 40-50 ngày sau trồng, làm cỏ, bón phân và vun nhẹ cho sắn (bón 50% đạm + 50% kali).

– Bón thúc lần 2: Vào khoảng 75-90 ngày sau trồng, làm cỏ, bón lượng phân còn lại, cào đất lấp kỹ phân thúc và vun cao cho sắn (bón 50% đạm + 50% kali còn lại).

Chú ý:

* Bón phân khi đất có đủ ẩm độ, tránh bón vào lúc trời nắng to hoặc những ngày có mưa lớn; bón cách gốc sắn 10-15 cm và lấp đất lại.* Sau khi trồng xong nên dùng thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm (có thể phun 2,4 lít/ha thuốc Dual/ha); chú ý Lượng nước pha thuốc phải đủ để thuốc có thể thấm xuống đất từ 2-3 cm.hi sắn đã mọc cao, nên sử dụng Paraquat hoặc Glyphosate để phun; phải sử dụng vòi chuyên dùng để tránh thuốc tiếp xúc vào cây gây hại cho sắn.

8. Phòng trừ sâu bệnh:

Sắn thường bị các loại côn trùng phá hại như rệp sáp, ruồi trắng (whitefly), nhện đỏ, bọ xít (mealybugs), … và các bệnh đốm nâu lá (Brown Leaf Spot), bệnh chổi rồng, bệnh chảy nhựa thân cây. Phương pháp phòng trừ tốt nhất là vệ sinh đồng ruộng trước khi trồng và xử lý hom giống bằng thuốc nội hấp  (nhúng hom giống vào dung dịch Formandehyt )

*Sâu hại:

8.1. Nhện đỏ (Mononychellus tanajoa) và nhện đỏ (Tetranychus urticae): Dùng côn trùng bắt mồi và các chế phẩm sinh học như Cholorobenzilate.

8.2. Một số bọ trĩ phổ biến (Frankliniellamsi, Corynothrip stenopterus và Caliothrip massculimus): Dùng thuốc hóa học như Dimethoate(1,0 – 1,5cc/lit nước)

8.3. Dòi đục củ (Anastrepha pickeli và A.manihoti): Dùng thuốc nội hấp để phòng trừ sâu non.

8.4. Sâu trắng thuộc bộ cánh cứng (Scarabacidae và Cerambycidae): Tốt nhất là sử lý đất trước khi trồng bằng Carbofuran hoặc Basudin.

8.5. Sâu xám (Agrotis ipsilon và Prodenia eridania): Có thể sử dụng bẫy bả (10kg mùn cưa + 10 lít nước + 0,5kg đường + 0,1g Trichlofon).

8.6. Sâu đục thân: Dùng thuốc hóa học rất khó phòng trừ, nên sử dụng giống sạch bệnh và vệ sinh đồng ruộng trước lúc trồng.

*Các bệnh hại sắn:

8.7. Vi khuẩn:

– Xanthomonas manihotis (rụi cây): Tốt nhất sử dụng giống sạch bệnh.

– Xanthomonas cassava: Dùng giống sạch bệnh từ vườn ươm.

8.8. Virus (khảm châu phi, bệnh khảm hoa lá phổ biến, bệnh vảy da): Sử dụng giống sạch bệnh, vệ sinh dao chặt hom giống và thu gom đốt tàn dư thực vật.

8.9. Bệnh Mycoplasma (bệnh chổi rồng): Ngâm hom trong dung dịch Formandehyt.

8.10. Bệnh thối ướt: Gồm nhiều bệnh khác nhau (Phytopthora drechsleri pytrium.SPvà bệnh khác: Gây thối củ, xảy ra trong mùa mưa và lan rộng, thường xảy ra ở các loại đất khô hạn nhưng có hàm lượng hữu cơ cao.

8.11. Bệnh thối khô do nhiều loại bệnh: Rosellinia necatrise, Armilariellea, Rigidoporus lignosus gây ra.

9. Trồng xen và luân canh

Sắn là cây hàng rộng, giai đoạn sinh trưởng 1- 4 tháng đầu rất chậm. Do đó, trồng xen sắn với cây họ đậu vừa có tác dụng nâng cao hiệu quả kinh tế trên 1ha đất trồng trọt và vừa cải tạo đất trồng sắn

– Đất bằng (độ dốc < 8%) trồng xen lạc, đậu xanh hoặc một số cây họ đậu. Giữa 2 hàng sắn xen 2 hàng lạc hoặc 2 hàng đậu xanh, khoảng cách giữa 2 hàng sắn là 1.0 – 1.2m; giữa 2 hàng lạc và đậu xanh là 0.25 – 0.30m và giữa 2 cây lạc và đậu xanh là 0.15 – 0.20m.

– Đất dốc (độ dốc > 8%) nên trồng cỏ Vetiver làm hàng rào chắn theo đường đồng mức, khoảng cách giữa các hàng rào là 10 – 20m.

10. Thu hoạch và bảo quản hom giống:

* Thời gian thu hoạch: 10-12 tháng sau trồng, khi sắn rụng gần hết lá, thân cây sắn chuyển sang màu xám. Chọn ngày nắng ráo, tránh trời mưa, thu hoạch xong vận chuyển ngay đến cơ sở chế biến không nên giữ lại quá 2 ngày, chất lượng củ sẽ bị ảnh hưởng.

* Bảo quản củ sắn:

– Bảo quản sắn tươi: Chọn củ sắn không bị sây xát nhúng vào nước vôi 1% để bảo vệ củ sắn. Khi vỏ sắn khô nước vôi xử lý thì xếp từng luống cao 50 – 60cm để ở chỗ râm mát, tránh được mưa nắng sau đó phủ lớp cát dày 10cm lên trên luống củ. Hoặc cũng có thể bảo quản theo cách trên đây nhưng thay xử lý nước vôi bằng hun khói lưu huỳnh với liều lượng 30 – 35gr lưu huỳnh hun cho 20kg sắn.

– Chế biến sắn: Săn nguyên liệu chế biến công nghiệp để có nhiều sản phẩm; chế biến tinh bột: Làm bột sắn ngâm, bột sắn mài, bột sắn nghiền; chế biến sắn lát phơi khô; chế biến sắn sợi.

* Cách chọn và bảo quản hom giống: Trên các ruộng nhân giống hay ruộng sản xuất sạch sâu bệnh, cây được trên 8 tháng tuổi, chọn cây khỏe mạnh không bị nhiễm sâu, bệnh để làm giống cho vụ sau.Nên chọn những cây có đường kính thân > 2 cm, nhặt mắt, phần lấy hom không già quá hoặc non quá, thân cây còn tươi, không được khô.

Cách 1: Có thể đào hố để bảo quản hom giống bằng cách ủ phần gốc khoảng 20 cm, nếu trời hanh khô tưới bổ sung nước để giữ ẩm cho hom giống, thời gian bảo quản cây giống càng ngắn càng tốt.

Cách 2: Bó thành từng bó dựng vào gốc cây râm mát, phủ rơm dạ, lá cây để giữ ẩm, tránh sương muối.

Địa chỉ liên hệ

Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Cây có củ, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm

+ Địa chỉ: Xã Vĩnh Quỳnh, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội

+ Điện thoại: 0243 8615485         + DĐ: 0983718656 + Fax: 0243 8616821